Shoppen op z'n Roemeens

Sinds zaterdag heb ik een vaste klantenkaart (met ‘pannenzegels’) bij de Real, een soort mega-supermarkt in de dichtstbijzijnde stad Arad. Alles wat je in Nederland kunt kopen en vanzelfsprekend vindt, vind je hier ook (oké, geen hagelslag, pindakaas en crackers, maar die hebben we meegenomen uit Nederland). Iedere dag sta ik daar met Daniël, een paar kleine kinderen en/of een paar dagmatties (die uiteraard ook een eigen boodschappenlijstje hebben) met drie volle karren bij de kassa, waarvan één kar vol met fleswater. De kassières trekken vaak hun wenkbrauwen op als ze die hoeveelheden zien (bijvoorbeeld 80 appels, 8 emmers yoghurt, niet éen komkommer maar een hele baal en 20 zakken chips) en als ik eerlijk ben kom ik regelmatig in de verleiding om uit te leggen dat we: geen 15 kinderen hebben voortgebracht, ook geen weeshuis leiden maar 40 geweldige, hardwerkende maar hongerige jongeren te voeden hebben. Alleen is mijn Roemeens (nog) niet zo vloeiend. Ik heb al wel geleerd dat een stralende begroeting in het Roemeens, buna diminatsa (goeiemorgen) of buna ziuwa (goeiemiddag) of multomesc (bedankt!) het áltijd goed doet!
Het contrast tussen de Real en de ‘buitenwereld’ is enorm, zeker als je de projecten hebt gezien. Die twee werelden liggen zover uit elkaar dat me vandaag even tijd kostte om dat allemaal op zijn plek te leggen. Zo’n Real is echt voor the rich and famous en het is een feit dat wij Nederlanders, of we het nou willen of niet, bij de eerste groep horen. Bovendien horen we sinds deze week ook een beetje bij de famous, nu ‘we’ in de krant hebben gestaan. Verder moet je wel een beetje stijl hebben, je komt niet binnen met ontbloot bovenlijf (uhm, dat is voor de vrouwen natuurlijk vanzelfsprekend, maar ook mannen moeten zich aan de regels houden, ook bij 38 graden) en als je nog een labeltje in je Roemeense petje hebt zitten die je ergens anders hebt gekocht, staan er gelijk een paar bewakers met wapenstok naast je, ook al zie je er ultrawesters uit met blond haar en bruine wangen. Het is wel een geruststelling dat het probleem van die labeltjes universeel is en niet alleen een probleem is van de HEMA.

In de afgelopen week ook wel steeds het dilemma gevoeld van enerzijds de lokale economie willen steunen door bij plaatselijke winkeltjes in te kopen, en anderzijds iedere dag weer te laveren door het volle programma met verplichte siësta. Bovendien kun je van die lokale winkels niet verwachten dat ze een voorraad van wat dan ook hebben voor 40 personen. Gisteren heb ik wel brood gehaald bij de lokale bakker, maar als je dan 10 broden uit het schap jast en er staan een paar oudere Roemeense dametjes achter je (die géén auto hebben om eventueel nog naar Arad te jakkeren), dan denk je toch: hebben zij nou vandaag nog wel hun ‘dagelijks brood’? Daarom vandaag teruggegaan om het brood voor de rest van de week te bestellen, zodat de winkel extra kan inkopen en er voor iedereen genoeg is. Dat was trouwens wel lachen, gieren, brullen met Joanne en de dames achter de kassa. Het was al warm (…) maar na deze simpele opdracht liep het zweet in straaltjes van mijn hoofd, zelfs met een briefje van Anna in het Roemeens bij de hand. Ik was even niet voorbereid op nog wat wedervragen, maar: we zijn eruit met een mix van Wat en Hoe Roemeens (mijn hulp in bange tijden), Engels met vet Roemeens accent, handen en voeten en goeie wil van twee kanten. Het mooie resultaat is dat we vanaf morgen lekker brood hebben.Een hele zorg minder!